Czy decyzje ZRID przyspieszą rozwój infrastruktury drogowej w Polsce?
Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (ZRID) stanowi fundament, na którym opiera się rozwój infrastrukturalny kraju, umożliwiając rozpoczęcie prac budowlanych na nowych odcinkach dróg. W roku 2024 planuje się dynamiczne postępy w zakresie budowy i modernizacji dróg krajowych, co jest bezpośrednio związane z polityką infrastrukturalną Polski mającą na celu usprawnienie komunikacji między regionami oraz poprawę dostępności komunikacyjnej na obszarach mniej rozwiniętych.
Wnioskowanie o ZRID to skomplikowany proces administracyjny, który wymaga szerokiej współpracy pomiędzy Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA), biurami projektowymi, a władzami lokalnymi. Procedura ta, choć czasochłonna, jest niezwykle istotna dla zapewnienia, że nowe inwestycje drogowe są realizowane zgodnie z obowiązującymi standardami bezpieczeństwa, ochrony środowiska oraz z uwzględnieniem interesów społecznych.
W 2024 roku GDDKiA planuje złożenie wniosków o ZRID dla 72 odcinków dróg, co świadczy o ambitnych planach rządu dotyczących poprawy infrastruktury transportowej. Przykładem może być planowana rozbudowa dróg w województwie lubelskim, gdzie przewiduje się zakończenie prac nad 16 odcinkami dróg o łącznej długości ponad 243 km.
Proces zdobywania ZRID – Od projektu do realizacji
Proces zdobywania ZRID różni się w zależności od przyjętego modelu realizacji inwestycji. W systemie „Projektuj i buduj”, popularnym ze względu na swoją efektywność, realizator po otrzymaniu koncepcji programowej (KP) lub studium techniczno-ekonomiczno-środowiskowego (STEŚ) z elementami KP ogłasza przetarg na wykonanie zarówno projektu, jak i budowy danej drogi. Ten model przyspiesza procesy, gdyż wykonawca odpowiedzialny jest za całość inwestycji, co redukuje ryzyko opóźnień wynikających z koordynacji różnych etapów prac.
Natomiast w tradycyjnym modelu najpierw wybierane jest biuro projektowe, które przygotowuje kompletną dokumentację niezbędną do złożenia wniosku o ZRID. Dopiero po uzyskaniu tej decyzji, przez kolejny przetarg, wybierany jest wykonawca, który przystąpi do realizacji prac budowlanych. Choć ten model daje większą kontrolę nad jakością projektów, jest znacznie wolniejszy od metody „Projektuj i buduj”.
Przykłady projektów drogowych i ich stan na 2024 rok
W 2024 roku szczególną uwagę skupiono na rozbudowie sieci dróg w województwie małopolskim, gdzie planowane jest zakończenie prac projektowych i rozpoczęcie budowy czterech odcinków dróg o łącznej długości 37,7 km. Podobnie, w województwie świętokrzyskim przewiduje się realizację czterech kluczowych odcinków dróg, które zasadniczo wpłyną na poprawę dostępności regionu.
Z kolei w województwie lubelskim skupia się na rozbudowie sieci S12, która stanowi ważny element korytarza transportowego wschód-zachód, mając kluczowe znaczenie dla ruchu transgranicznego oraz lokalnego.
Wpływ ZRID na lokalne wspólnoty i właścicieli nieruchomości
Decyzja ZRID nie tylko umożliwia rozpoczęcie budowy nowych odcinków dróg, ale również wpływa na życie lokalnych wspólnot i właścicieli nieruchomości, którzy mogą być zobowiązani do oddania swojej ziemi na potrzeby publiczne. W takich sytuacjach, ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych przewiduje mechanizmy odszkodowawcze.
Procedura odszkodowawcza jest prowadzona przez wojewodów, którzy na podstawie ocen niezależnych rzeczoznawców majątkowych, ustalają wysokość należnego odszkodowania. Odszkodowania te mają na celu kompensować właścicielom straty związane z przejęciem gruntów pod nową infrastrukturę. Jest to istotny element procedury, który wymaga transparentności i sprawiedliwości w celu zachowania dobrych relacji z lokalnymi społecznościami.
Wyzwania i oczekiwania na przyszłość
Patrząc na przyszłość, jednym z największych wyzwań jest utrzymanie tempa prac zgodnie z planem inwestycyjnym, zwłaszcza w obliczu rosnących kosztów budowlanych i potencjalnych trudności administracyjnych. Pomimo tych wyzwań, oczekiwania pozostają wysokie, a realizacja zaplanowanych inwestycji drogowych w 2024 roku jest ważnym krokiem ku modernizacji i poprawie infrastruktury transportowej w Polsce.
Rok 2024 zapowiada się jako intensywny okres w dziedzinie rozwoju infrastruktury drogowej w Polsce. Decyzje ZRID, choć będące jedynie etapem w długotrwałym procesie inwestycyjnym, są niezbędne do realnego rozpoczęcia prac na drogach, co w konsekwencji przyniesie długo oczekiwane ułatwienia w komunikacji i przyczyni się do wzrostu gospodarczego. Realizacja tych ambitnych planów wymagać będzie jednak zarówno determinacji, jak i elastyczności ze strony wszystkich zainteresowanych stron.
Proces ZRID to zatem nie tylko kwestia techniczna czy administracyjna, ale również ważny czynnik społeczny i ekonomiczny, mający bezpośredni wpływ na jakość życia obywateli oraz dalszy rozwój gospodarczy i infrastrukturalny Polski.
